راهنمای کامل ISO 19650: راهنمای جامع برای موفقیت در پروژه‌ها BIM

آگوست 7, 2024
ارسال شده توسط
اخبار BIM

فهرست مطالب

مقدمه

در این پست یک مرور کلی از سری استانداردهای ISO 19650 خواهیم داشت. هدف اصلی مفاهیم کلیدی، اصول و فرآیندهای این استاندارد و توضیح واضح آن‌ها به زبان ساده است تا تمامی عواملی که در پروژه های BIM دخیل هستند (معماری، سازه، مکانیک، برق، مدیر پروژه، کارفرما، بهره بردار و .. ) بتوانند درک بهتری از ISO 19650 پیدا کنند.

مروری بر استانداردهای ISO 19650

ابتدا با مبانی سری استانداردهای ISO 19650 آشنا شویم: چه افرادی این استاندارد را توسعه دادند و شامل چه موضوعاتی می باشد.

استاندارد ISO 19650 چیست؟

ISO 19650 مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی است که چارچوبی واحد و مشترک برای تولید و مدیریت موثر اطلاعات در طول چرخه عمر کامل یک دارایی (Asset) تولید شده با استفاده از فرآیند مدل‌سازی اطلاعات ساخت (BIM) تعریف می‌کند.

هدف کلی این استاندارد این است که افراد مناسب، در زمان مناسب  بر روی اطلاعات مناسب کار کنند. این امر از طریق تعیین بهترین شیوه‌های شناخته‌شده بین‌المللی برای ایجاد، همکاری و مدیریت اطلاعات دارایی محقق می‌شود. در نهایت، این استاندارد تضمین می‌کند که پروژه‌های ساخت و ساز به موقع، در چارچوب بودجه و با رعایت استانداردهای لازم تحویل داده شوند.

ISO 19650 به تمامی ذینفعان در طول چرخه عمر دارایی از جمله کارفرمایان، مشاوران، پیمانکاران و مدیران دارایی (بهره بردار) سود می‌رساند.

اصول پایه ای ISO 19650

در پس اصطلاحات پیچیده و جزئیات، اصول پایه ISO 19650 ساده هستند:

  1. Client به وضوح نیازهای پروژه، استانداردها و مایلستون‌ها (نقاط عطف) را تعریف کرده و این موارد را به Delivery Team ابلاغ می‌کند.
  2. Delivery Team برنامه‌ای تنظیم کرده و منابع و فناوری‌ها را برای برآورده کردن نیازها، استانداردها و مایلستون‌های Client به کار می‌گیرد.
  3. اطلاعات به صورت همکاری بین Task Teams (یعنی در میان رشته‌های مختلف) تولید و مدیریت می‌شوند.
  4. اطلاعات در یک Common Data Environment (CDE) مدیریت می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که افراد مناسب در زمان مناسب روی اطلاعات مناسب کار می‌کنند.
  5. اطلاعات تولید شده در هر سطح (Task Team، Delivery Team، Project Team) بررسی و تایید می‌شود و دسترسی و اشتراک‌گذاری به‌طور متناسب کنترل می‌شود.
  6. اطلاعات با در نظر گرفتن عملیات و نگهداری مستمر دارایی ایجاد و بایگانی می‌شوند.

نکته

قبل از اینکه وارد جزئیات دقیق ISO 19650 شوید، تأکید می کنیم که سری 19650 باید به گونه‌ای اعمال شود که متناسب و مناسب با مقیاس و پیچیدگی دارایی (Assets) یا پروژه باشد. بسیاری از عناصر موجود در ISO 19650 ممکن است فراتر از نیازهای دارایی یا پروژه شما باشند. در صورت نیاز به مشاوره، می توانید با ما تماس بگیرید.

ایجاد سری استانداردهای ISO 19650

ISO 19650 مجموعه‌ای از استانداردهایی است که توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) تعیین شده است. این استاندارد از استاندارد BIM بریتانیا به نام PAS 1192 که اکنون منسوخ شده است، توسعه پیدا کرده است؛ استانداردی که توسط مؤسسه استانداردهای بریتانیا (BSI) در سال 2007 امتحان و تایید شده بود. هدف ISO این بود که این استاندارد را به سطح بین‌المللی تطبیق و ارتقاء دهد.

سری 19650 توسط ISO/TC 059/SC 13 با مشارکت یک پنل بین‌المللی از کارشناسان و انجمن‌های صنعتی توسعه پیدا کرده است، که شامل 31 کشور مشارکت‌کننده و 14 کشور ناظر (از جمله ایران) بود که در تصویر زیر نشان داده شده‌اند.(مرجع این تصویر سایت رسمی ISO می باشد.)

۱۹۶۵۰ ISO شامل چه مواردی است و چه زمانی منتشر شد؟

ISO 19650-1 – Part 1: Concepts and principles

معرفی مفاهیم و اصول فرآیند مدیریت اطلاعات که در بخش‌های بعدی گسترش یافته است.(منتشر شده در دسامبر ۲۰۱۸)

ISO 19650-2 – Part 2: Delivery phase of assets

جزئیات فرآیند مدیریت و تولید اطلاعات به صورت همکاری در مرحله تحویل دارایی‌ها را ارائه می‌دهد.(منتشر شده در دسامبر ۲۰۱۸)

ISO 19650-3 – Part 3: Operational Phase of assets

فرآیند مدیریت اطلاعات برای مدیریت و تولید اطلاعات به صورت همکاری در فاز بهره برداری (operational phase) دارایی ها را تنظیم می‌کند. راهنمایی‌های اضافی برای مالکان دارایی فراهم می‌کند.(منتشر شده در آگوست ۲۰۲۰)

ISO 19650-4 – Part 4: Information exchange

مفاهیم و اصول پیشنهادی برای تبادل اطلاعات بین طرفین در طول چرخه عمر یک دارایی را ارائه می‌دهد. برای دریافت‌کنندگان (appointing party) و ارائه‌دهندگان (lead appointed party، appointed parties) اطلاعات.

ISO 19650-5 – Part 5: Security-minded approach to information management

چارچوبی را ارائه می‌دهد تا به سازمان‌ها کمک کند رویکردی امنیت‌محور برای مدیریت اطلاعات مربوط به دارایی‌های حساس اتخاذ کنند.

ISO 19650-6 – Part 6: Health and Safety

پیش‌بینی می‌شود که به تولید و مدیریت اطلاعات مربوط به بهداشت و ایمنی در پروژه‌های ساخت و ساز بپردازد.

مزایای استاندارد ISO 19650 در مدیریت اطلاعات BIM

استاندارد ISO 19650 به عنوان یک استاندارد جهانی در مدیریت اطلاعات پروژه‌های ساخت و ساز و دارایی‌ها، به تمامی ذینفعان از جمله مالکان، مشاوران، پیمانکاران و نهادهای نظارتی کمک می‌کند تا به بهترین شکل از اطلاعات بهره‌برداری کنند. این استاندارد نه تنها از فرآیندهای بین‌المللی برای مدیریت و تبادل اطلاعات فراهم می‌کند، بلکه مزایای قابل توجهی نیز به همراه دارد:

اطمینان از صحت اطلاعات در زمان مناسب: ISO 19650 تضمین می‌کند که هر فرد به اطلاعات صحیح و به‌روز دسترسی داشته باشد، که منجر به کاهش خطاها و افزایش بهره‌وری می‌شود.

همکاری و هماهنگی بیشتر میان ذینفعان: با پیاده‌سازی این استاندارد، همکاری و هماهنگی میان تیم‌های مختلف پروژه بهبود یافته و احتمال تداخلات و دوباره‌کاری‌ها به حداقل می‌رسد.

کاهش هدر رفت و تکرار کارها: استاندارد ISO 19650 با تعریف دقیق نیازهای اطلاعاتی، به کاهش هدررفت منابع و تکرار غیرضروری کارها کمک می‌کند.

بهبود دقت و صحت اطلاعات: تولید و مدیریت اطلاعات به صورت تدریجی و کنترل‌شده، دقت و صحت اطلاعات را بهبود می‌بخشد و تضمین می‌کند که اطلاعات همواره به‌روز و معتبر باقی بماند.

ایجاد اطلاعات شفاف و قابل پیگیری: این استاندارد با ایجاد یک مسیر حسابرسی شفاف برای توسعه و تبادل اطلاعات، امکان پیگیری و بررسی دقیق تغییرات اطلاعات را در طول عمر دارایی فراهم می‌سازد.

شفافیت و استانداردسازی اطلاعات: اطلاعات به وضوح تعریف شده و با استفاده از استانداردهای مشترک و ویژگی‌های متا‌داده، قابل شناسایی و استفاده هستند.

در نهایت، استاندارد ISO 19650 با بهینه‌سازی فرآیندهای مدیریت اطلاعات، تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر و دقیق‌تری را برای تمامی ذینفعان فراهم می‌آورد و تضمین می‌کند که مدل‌های اطلاعاتی به بهترین شکل نیازهای کارفرما را برآورده سازند.

راهنمای ISO 19650: مفاهیم و اصول کلی

پیش از وارد شدن به جزئیات الزامات و توصیه‌های استاندارد ISO 19650، ابتدا شما را با مفاهیم و اصول کلی این استاندارد آشنا می‌کنم. این مفاهیم شامل موارد زیر است:

1- طرفین (Parties ) و تیم های (Teams )درگیر

2- فرآیند مدیریت اطلاعات (Information Management Process)

طرفین (Parties)

 طرف منصوب‌کننده (Appointing Party)

طرف منصوب‌کننده (Appointing Party)، شروع کننده پروژه است. این نقش معمولاً توسط کارفرما (client)، مالک دارایی (asset owner) یا بهره بردار (operator) ایفا می‌شود. طرف منصوب‌کننده، دریافت‌کننده اطلاعات و نتایج کاری است که توسط تیم‌های تحویل انجام می‌شود. در هر پروژه فقط یک طرف منصوب‌کننده (Appointing Party) وجود دارد.

مثال: یک وزارتخانه دولتی.

 طرف منصوب‌شده اصلی (Lead Appointed Party)

طرف منصوب‌شده اصلی (Lead Appointed Party )، سازمانی است که به طور مستقیم توسط طرف منصوب‌کننده (Appointing Party) برای ارائه خدمات یا کارهای مربوط به یک دارایی، منصوب می‌شود. این نقش اغلب توسط مهندس مشاور مادر، پیمانکار اصلی یا ترکیب مشترک‌المنافع چند شرکت (Joint Venture) ایفا می‌شود. طرف منصوب‌شده اصلی (Lead Appointed Party) نقش coordinator بین تیم تحویل (delivery team) و طرف منصوب‌کننده (appointing party) را دارد و به عنوان ارائه‌دهنده اطلاعات فعالیت می‌کند. در هر پروژه می‌تواند چندین طرف منصوب‌شده اصلی وجود داشته باشد.

مثال: یک شرکت مهندس مشاور، پیمانکار اصلی، یا شرکت مشاوره مدیریت پروژه.

 طرف‌های منصوب‌شده (Appointed Parties)

طرفین منصوب‌شده (Appointed Parties)، سازمان‌هایی هستند که توسط طرف منصوب‌شده اصلی (Lead Appointed Party) برای کمک به ارائه خدمات یا کارها به صورت زیر مجموعه قرارداد بسته می شود. این نقش ها اطلاعات را برای طرف منصوب‌شده اصلی (Lead Appointed Party) ارائه می‌دهند، نه برای طرف منصوب‌کننده (Appointing Party).

مثال: شرکت های طراحی زیر مجموعه مشاور مادر، پیمانکاران جزء، تامین کنندگان.

Appointing Party (کارفرما) به احتمال زیاد در طول مدت اجرای پروژه، قراردادهایی با چندینLead Appointed Party (مشاور مادر/پیمانکار اصلی) خواهد داشت، که هر کدام از این مجریان اصلی نیز قراردادهایی با چندین Appointed Parties (شرکت های طراحی/پیمانکار جزء) دیگر دارند.

در ادامه یک مثال از ساختار قراردادها و طرفین درگیر در تیم پروژه برای یک پروژه عمرانی معمولی آورده شده است:

آماده‌اید تا گامی موثر در مدیریت اطلاعات پروژه‌های ساخت‌وساز بردارید؟

اگر به دنبال پیاده‌سازی دقیق و کامل فرآیند BIM بر اساس معتبرترین استانداردهای جهانی هستید، ما آماده‌ایم تا شما را در این مسیر یاری کنیم. گام اول را با آموزش درست و اصولی در زمینه BIM محکم بردارید!

تیم‌ها (Teams)

تیم وظیفه (Task Team)

تیم وظیفه (Task Team)، تیمی (یا فردی) است که مسئولیت انجام وظایف مشخصی در تولید و مدیریت اطلاعات را بر عهده دارد. Task Team معمولاً بر اساس یک رشته یا تخصص خاص تشکیل می‌شوند، برای مثال: طراحی سازه، نقشه‌برداری، طراحی تاسیسات، ژئوتکنیک یا طراحی داخلی. معمولاً درون تیم تحویل (delivery team)، چندین Task Team وجود دارد.

 تیم تحویل (Delivery Team)

تیم تحویل (Delivery Team) شامل تمامی افرادی است که مسئولیت تولید و مدیریت اطلاعات را بر عهده دارند. این تیم شامل طرف منصوب‌شده اصلی(Lead Appointed Party) و تمامی طرفین منصوب‌شده (Appointed Parties) آن است. ممکن است در یک پروژه، چندین Delivery Team وجود داشته باشد.

 تیم پروژه (Project Team)

تیم پروژه (Project Team) شامل تمام طرفین درگیر در فرآیند تحویل یک دارایی است: طرف منصوب‌کننده (کارفرما)، طرف/طرفین منصوب‌شده اصلی و تمام طرف‌های منصوب‌شده. این تیم شامل هم دریافت‌کنندگان و هم تولیدکنندگان اطلاعات است. در هر پروژه، فقط یک Project Team وجود دارد.

نمودار سلسه مراتب تیم ها: Project, Delivery, and Task Teams

این سلسله‌مراتب تیم‌ها (teams) و مسئولیت‌ها (responsibilities) مبنای طراحی فرآیند مدیریت اطلاعات قبل از ادامه به مرحله بعدی در محیط داده‌ای مشترک (CDE) تایید و یا بررسی شوند.

فرآیند مدیریت اطلاعات (Information Management Process)

حالا که با طرفین و تیم‌های یک پروژه آشنا شدید، شما را با طول اجرای یک پروژه که به عنوان فرآیند مدیریت اطلاعات شناخته می‌شود، آشنا می‌کنم.

فرآیند مدیریت اطلاعات شامل 8 مرحله است که در ادامه به این مراحل پرداخته می شود:

نکته

توضیحات زیر به صورت خلاصه بیان شده اند تا بتوانید بهتر درک کنید. در صورتی که بخواهید به صورت عمیق با این مطالب و استاندارد ISO 19650 آشنا شوید می توانید از دوره BIM Management استفاده کنید.

 1) ارزیابی و نیازسنجی (Assessment and Need)

appointing party (کارفرما) دلیل ایجاد پروژه را مشخص می کند. – برای مثال، بهبود ظرفیت و ایمنی یک بزرگراه – و نیازمندی‌های اطلاعاتی، استانداردهای اطلاعاتی و نقاط عطف پروژه را تعیین می‌کند.

 2) دعوت به مناقصه (Invitation to Tender)

appointing party (کارفرما)  معیار و خواسته های مورد نیاز را برای ارزیابی پاسخ به مناقصه را تعیین می‌کند و سپس مناقصه‌ای را برای دعوت از سازمان‌ها به منظور ارائه پیشنهاد رسمی برای انجام کارها ارسال می‌کند. به عنوان مثال، مناقصه برای طراحی مرکز تجاری.

 3) پاسخ به مناقصه (Tender Response)

تیم‌های تحویل (delivery teams) پیشنهادی، پاسخ خود را آماده و ارسال می‌کنند که در آن نحوه اجرای کارها و ارزیابی قابلیت و ظرفیت خود را نشان می‌دهند.

 4) انتصاب (Appointment)

مناقصات ارزیابی شده و تیم تحویل (delivery teams) مورد نظر انتخاب می‌شود که به عنوان طرف منصوب شده اصلی (lead appointed party) شناخته می‌شود. این تیم سپس برنامه‌ریزی دقیقی انجام داده و جدولی را تهیه می‌کند که نحوه تکمیل کارها برای برآوردن نیازمندی‌های اطلاعاتی و نقاط عطف را نشان می‌دهد.

 5) آماده سازی و  جمع آوری (Mobilisation)

تیم تحویل (delivery teams) اطمینان حاصل می‌کند که افراد، فرآیندها و فناوری‌های لازم برای اجرای کارها در اختیار دارند و تیم‌ها برای انجام کارها آموزش داده می‌شوند. رویه‌ها و فناوری‌ها تست و مستند می‌شوند.(این یکی از مراحل مهمی می باشد که کارفرماها برای انتخاب شرکت/تیم های BIM باید به آن توجه کند که آیا شرکت مورد نظر توانایی و زیر ساخت های لازم برای انجام خدمات BIM را دارد؟)

 6) تولید مشترک اطلاعات (Collaborative Production of Information)

اطلاعات توسط تیم تحویل (delivery teams) تولید، هماهنگ، بررسی و تأیید شده و برای انتشار به appointing party (کارفرما) ارسال می‌شود. اطلاعات توسط تیم‌های وظیفه (task teams) تولید شده و پس از تأیید، به عنوان مرجع به سایر تیم‌های وظیفه به اشتراک گذاشته می‌شود. برای مثال، طراحی معماری با سازه و مکانیک و برق برای بررسی طرح به اشتراک گذاشته می‌شود.

مدل اطلاعات پروژه -Project Information Model (PIM)

نتیجه این فرآیند ایجاد یک مدل اطلاعات پروژه (PIM) است. PIM مجموعه‌ای از اطلاعات است که به نیازمندی‌های مشخص شده در الزامات تبادل اطلاعات کارفرما (EIRs) پاسخ می‌دهد و تمام اطلاعات لازم برای اجرای فاز تحویل یک دارایی را فراهم می‌کند. مثال‌هایی از PIM شامل مدل‌های سه‌بعدی، پایگاه‌های داده، شیت ها یا مستندات هستند.

 7) تحویل مدل اطلاعات (Information Model Delivery)

طرف منصوب کننده (appointing party) مدل اطلاعات منتشر شده را با معیارهای پذیرش خود مقایسه می‌کند و آن را به عنوان یک محصول قراردادی تأیید یا رد می‌کند. این فرآیند برای هر نقطه عطف و تحویل اطلاعات در پروژه تکرار می‌شود.

 8) پایان پروژه و تجمیع مدل اطلاعات دارایی – Project Close-out & Asset Information Model (AIM) Aggregation

پس از تأیید، کارها تکمیل و تعهدات و وظایف طرفین منصوب شده به پایان می رسد. اطلاعات بایگانی و در مدل اطلاعات دارایی (AIM) برای عملیات و نگهداری مداوم دارایی تجمیع می‌شود.

مدل اطلاعات دارایی-Asset Information Model (AIM)

خروجی نهایی فرآیند مدیریت اطلاعات، ایجاد یک مدل اطلاعات دارایی (AIM) است که تمام اطلاعات لازم برای اجرای فاز بهره برداری را فراهم می‌کند. در پایان پروژه، برخی از اجزای PIM ممکن است به AIM انتقال داده شوند، و داده‌های غیرضروری بایگانی می‌شوند. AIM می‌تواند شامل مدل‌های گرافیکی، داده‌های غیرگرافیکی و تمام مستندات لازم برای نگهداشت، اجرا و مدیریت مداوم دارایی باشد.

 فازهای فرآیند مدیریت اطلاعات(Phases of the Information Management Process)

مراحل 2 تا 7 برای هر appointment (قرارداد) در پروژه تکرار می‌شوند. به عنوان مثال، یک بار برای قرارداد با یک شرکت مهندسی مشاور برای فاز طراحی و سپس بار دیگر برای قرارداد با یک پیمانکار برای فاز ساخت.

مراحل 1 و 8 فقط یک بار در هر پروژه اتفاق می‌افتند.

فرآیند مدیریت اطلاعات به سه فاز تقسیم می‌شود که به شرح زیر است:

– مراحل 2 تا 3: فاز تأمین (procurement phase)

– مراحل 4 تا 5: فاز برنامه‌ریزی (planning phase)

– مراحل 6 تا 7: فاز تولید (production phase)

در حال تکمیل

این پست در حال تکمیل می باشد...
پشتیبانی تلگرام ...
در حال تکمیل

ما را در شبکه های اجتماعی زیر دنیال کنید.

Youtube Instagram Telegram
برچسب ها:

2 دیدگاه

به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.

دیدگاهتان را بنویسید